چاقی علیه سلامتی (چاقی که جان می گیرد)

چاقی علیه سلامتی (چاقی که جان می گیرد)

چاق بودن یعنی چه؟ متخصصان از معیار خاصی به نام «شاخص توده بدن» یاBMI  استفاده می کنند تا  مشخص کنند که چه کسی کم وزن است یا در محدوده وزن سالم، اضافه وزن یا چاقی قرار می گیرد. فردی که چاق است وزن «خیلی» بیشتری نسبت به قد خود دارد.

BMI به شما می گوید که آیا وزن تان متناسب با قدتان هست یا نه (تصویر۱)

• اگرBMI شما بین ۲۵ تا۲۹.۹ است، دچار اضافه وزن هستید.
• اگرBMI شما ۳۰ یا بالاتر است، چاق هستید.

چاقی یک مشکل اساسی است، زیرا خطر بیماری های مختلف را افزایش می دهد. همچنین چاقی می تواند حرکت کردن، نفس کشیدن وانجام خیلی از کارهای دیگر را که افراد  با وزن سالم به راحتی انجام می دهند، برای تان سخت کند. به علاوه چاق بودن می تواند  از نظر احساسی  شما را تحت فشار قرار می دهد، چون باعث می شود احساس شرم یا معذب بودن کنید؟

خطراتی که چاقی برای سلامتی شما ایجاد می کند:

چاق بودن ریسک ابتلای شما  به مشکلات و بیماری های مختلف را افزایش می دهد. از جمله:

• دیابت
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• بیماری های قلبی ( مثل سکته)
• سکته ی مغزی
• آپنه خواب(بیماری  که باعث می شود هنگام خواب تنفس  برای مدت کوتاهی متوقف می شود)
• آسم
• سرطان

آیا چاق بودن طول عمر شما را کاهش می دهد؟

بله، مطالعات مختلف نشان می دهند که افراد چاق در مقایسه با افرادی که وزن مناسبی دارند، در سنین پایین تر جان خود را از دست می دهند.علاوه بر این شواهد حاکی از آن است که  هر چه قدر وزن فرد بیشتر باشد، خطرمرگ بالاتر می رود. میزان افزایش خطر، بستگی به مدت چاق بودن فرد و همچنین سایرمشکلات پزشکی او دارد.

افرادی که دچار «چاقی مرکزی» هستند هم ممکن است در معرض خطر مرگ در سنین پایین تر قرار بگیرند..   چاقی مرکزی  یعنی داشتن وزن اضافه در اطراف شکم، با وجود داشتن شاخص توده بدنی یا BMI طبیعی.

آیا برای درمان چاقی باید به پزشک مراجعه کنم؟

بله، اگر دچار اضافه وزن یا چاقی هستید، به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید. پزشک  ممکن است پیشنهاداتی درباره راه های مناسب کاهش وزن برای شما داشته باشد.

آیا درمان های پزشکی وجود دارند که به کاهش وزن من کمک کنند؟

بله، بعضی داروها و روش های جراحی به کاهش وزن کمک می کنند.اما این درمان ها فقط برای افرادی توصیه می شوند که دچار چاقی شدید بوده و نتوانسته اند با رژیم غذایی مناسب و ورزش وزن کم کنند. همچنین درمان های کاهش وزن از جمله جراحی، جای رژیم و ورزش را نمی گیرند. افرادی که از این درمان ها برای کاهش وزن استفاده می کنند نیز باید روش غذا خوردن و همچنین فعالیت بدنی خود را تغییر دهند.

برای جلوگیری از مشکلات ناشی ازچاق بودن چه کاری می توانم انجام دهم؟

پاسخ بدیهی این است که برای کاهش خطرات ناشی از چاقی می توانید وزنتان را پایین بیاورید، ولی حتی اگر کاهش وزن ممکن نباشد، می توانید با استفاده از روش های زیر سلامتی خود را بهبود داده و ریسک ابتلا به بیماری های ناشی از چاقی را کاهش دهدی:

• فعال تر شوید: انواع مختلفی از فعالیت های فیزیکی از جمله پیاده روی می توانند برای کاهش وزن به شما کمک کنند. می توانید این کار را از چند دقیقه پیاده روزی در روز شروع کرده و به مرور که قوی تر می شوید، سطح فعالیت بدنی خود را افزایش دهید.
• رژیم غذایی خود را اصلاح کنید: به نظر نمی رسد که هیچ روش رژیمی لزوماً بهتر از باقی روش ها باشد. .داشتن وعده های منظم و سبک تر وروش سالم برای کاهش وزن است. علاوه بر این سعی کنید از شیرینی ها و انواع غذاهای فرآوری شده بپرهیزید، و درعوض میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید.
• سیگار را ترک کنید (اگر سیگارمی کشید): ترک سیگار برای بعضی از افراد باعث افزایش مصرف غذا می شود. پس سعی کنید غذاهای سالم را انتخاب کنید و حتی اگر بعد از ترک اشتهای تان کمی افزایش پیدا کند، باز هم ترک کردن سیگار یکی از بهترین کارهایی است که می توانید برای بهبود سلامتی انجام دهید.

چه عواملی باعث چاقی می شود؟ عاملی که بیش  از همه احتمال چاقی را افزایش می دهد، داشتن سبک زندگی ناسالم است. بیشترافراد به این  دلیل چاق می شوند که واقعا زیاد غذا می خورند، غذاهای ناسالم را انتخاب می کنند وخیلی کم فعالیت بدنی و تحرک دارند.  این مساله به خصوص در مورد افرادی که زیاد تلویزیون می بینند صدق می کند، ولی عوامل دیگری هم هستند که ممکن است ریسک چاقی را بالا ببرند و خیلی از مردم آنها را نمی شناسند، از جمله:

• عادت های مادر در حین و بعد ازبارداری: احتمال بیشتری وجود دارد که زنانی که حین بارداری کالری زیادی مصرف می کنند، مبتلا به دیابت هستند دیابت دارند یا سیگارمی کشند، فرزندانی را به دنیا بیاورند که در آینده چاق می شوند. همچنین نوزادانی که شیرخشک می خورند، درآینده بیشتر از بچه هایی که شیرمادرمی خورند چاق می شوند.
• عادت ها وافزایش وزن هنگام کودکی: افرادی که درکودکی یا نوجوانی دچار اضافه وزن یا چاقی هستند، به احتمال زیاد دربزرگسالی هم چاق خواهند بود.
• کم خوابی: احتمال چاقی در کسانی که خواب  ندارند، بیشتر از افرادی است که به اندازه کافی می خوابند.
• استفاده از بعضی داروهای خاص: مصرف طولانی مدت داروهای خاص از جمله بعضی داروهای ضد افسردگی می تواند باعث افزایش زیاد وزن شود.
• وضعیت های هورمونی خاص: بعضی مشکلات هورمونی می تواند خطر چاق شدن را افزایش دهد برای مثال زنانی که دچار « سندرم تخمدان پلی سیستیک» هستند، درکنار داشتن علائم دیگرمثل پریودهای نامنظم، اغلب وزن اضافه می کنند. ولی وضعیت های هورمونی خاص تنها مسئول بخش کوچکی از موارد ابتلا به چاقی هستند.

 اگر قصد بارداری داشته باشم، چطور؟ اگرمی خواهید بچه دار شوید باید بدانید که چاق بودن می تواند باردار شدن را برای یک خانم سخت کن. چاقی همچنین می تواند توانایی یک مرد برای داشتن رابطه جنسی را پایین بیاورد به خصوص اگرمرد چاق، دچار فشارخون بالا یا دیابت هم باشد. به علاوه فرزندانی که از والدین چاق به دنیا می آیند،  ریسک بیشتری برای چاق شدن دارند.

اگر کودک من چاق باشد چه می شود؟ چاقی درکودکان،با اغلب خطراتی همراه است که برا بزرگسالان وجود دارد. برای مثال، چاقی می تواند خطر دیابت، فشارخون بالا، آسم و آپنه خواب را در کودکان افزایش دهد. همچنین می تواند سبب بروز مشکلات دیگرمربوط به دوران کودکی شود از جمله  چاقی باعث می شود بچه ها سریع ترازمعمول رشد کنند یا رشد جنسی را در دختران تسریع می کند.

استاد ناظر:

مستانه تابش

مجله علمی-ترویجی سرای سلامت©۲۰۱۷