مجله علمی-ترویجی سرای سلامت

در روزهای آلودگی هوا برای حفظ سلامتی چه کنیم؟

این سوالی است که هر سال در تعداد روزهای بیشتری از فصل سرما و حتی فصل گرما پرسیده می‌شود و نوعی درماندگی و ناامیدی نیز در آن وجود دارد. آلاینده‌های مختلفی در شهرها وجود دارد اما مهم‌ترین آن‌ها معمولا ذرات معلق کوچکتر از ۲ و نیم میکرون است. نگرانی و ناراحتی ناشی از آلودگی هوا و احساس تنهایی در این مواجهه در مقایسه با کیفیت هوای سایر کشورها و شهرهای دنیا، استرس مضاعفی بر سلامتی افراد وارد می کند. توجه به این نکته ضروری است که شهرهای آلوده ایران مثل تهران و اراک و اهواز در میان لیست آلوده ترین شهرهای دنیا در پنج سال گذشته در رتبه های نخست نیستند. شهرهای پرجمعیتی از هند و چین در صدر این فهرست قرار دارند. یادآوری این موضوع، توجیه ناکارآمدی موجود در زمینه مدیریت هوای سالم نیست بلکه توجه به دیدن همه واقعیت و کاستن از فشار و بار روانی مضاعف است.

عوارض آلودگی هوا بر سلامتی شامل بروز بیشتر بیماری های قلبی عروقی، بیماری های تنفسی، سرطان ها و به ویژه سرطان ریه است. اما یادتان باشد که مصرف سیگار و قلیان بسیار بیشتر از آلودگی هوا بر بروز این بیماری ها اثر دارد.

برای کاستن از این عوارض، اقدامات زیر پیشنهاد می شود:

– استفاده از ماسک N95 در محیط‌های باز
– به حداقل رساندن حضور در مکان‌های شلوغ و پرتردد
– عدم فعالیت بدنی در محیط‌های آلوده
در روزهای غیرآلوده، انجام ورزش منظم ضروری است.
– استفاده از دستگاه تصفیه هوا
داشتن فیلتر مناسب برای کنترل ذرات کوچکتر از ۲ و نیم میکرون و تعویض دوره‌ای آن ضروری است. برخی از دستگاه‌های موجود، کارآیی لازم در این زمینه را ندارند. توجه به متراژی که دستگاه می‌تواند پوشش دهد نیز مهم است. باز شدن در اتاق به فضای آزاد بیرون به مدت چند ثانیه، بلافاصله هوای آلوده را به درون اتاق منتقل می‌کند. دستگاه تصفیه هوای استاندارد برای اتاق خواب یا اتاق کودک گزینه مناسبی است.
– استفاده از گل و گیاه برای کاهش آلودگی هوا در محیط زندگی موثر است. البته تاثیر گل های آپارتمانی بر کاهش آلودگی ناشی از ذرات کوچکتر از ۲ و نیم میکرون اندک است. مطالعه ۱۹۸۹ ناسا برای شناسایی گیاهان آپارتمانی موثر در کاهش آلودگی هوا در فضاهای بسته، بیشتر معطوف به کنترل گازهای فرّار ارگانیک مثل بنزن و فرمآلدئید بود و مطالعات بعدی میزان اثربخشی آن را با تردید مواجه ساخت. اگر به وجود سوخت های آلوده به بنزن در جایگاه های پمپ بنزین کشور شک دارید، لیست گیاهان پیشنهادی مطالعه ناسا احتمالا مفید است
– شستشوی مکرر دهان، بینی، چشم ها و صورت در روزهای آلوده
– کنترل و درمان سایر عوامل خطر بیماری‌های قلب و عروق مثل فشار خون بالا، دخانیات، چاقی، کم تحرکی و کلسترول بالا
– مصرف منظم داروی آتورواستاتین یا رزوواستاتین در افراد دارای عوامل خطر قلب و عروق
این داروها علاوه بر کنترل کلسترول و التهاب، از مهم ترین اثر منفی آلودگی هوا یعنی سکته قلبی و سکته مغزی نیز پیشگیری می کنند. با سبک زندگی رایج، بسیاری از ساکنین شهرهای آلوده نیازمند مصرف این دارو هستند
– مصرف ماهی حداقل دو بار در هفته یا کپسول امگا ۳ با دوز ۱ گرم یک عدد با هر وعده غذا به ویژه در روزهای آلوده
– مصرف مایعات فراوان
رنگ شفاف ادرار شاخص خوبی برای ارزیابی میزان دریافت مایعات مناسب است. نوشیدن شیر و لبنیات در آلودگی های ناشی از فلزات سنگین مثل سرب اکیدا توصیه می شود. آلودگی هوای فعلی در شهرها حاوی سرب نیست. با این حال مصرف شیر به علت دریافت مایعات بیشتر توصیه می شود
– مصرف چای سبز، دمنوش های مختلف و چای کم رنگ نیز در تامین مایعات و برخی آنتی اکسیدان ها موثر است.
– زردچوبه و زنجبیل از میان ادویجه جات اثر ضد التهابی خوبی دارند.  
– مصرف جوانه های گندم، ماش و شبدر
– زیتون و روغن زیتون حاوی ویتامین E بالا و اثر ضدالتهابی خوبی هستند.         
– مصرف فراوان میوه و سبزیجات تازه شاید مهم ترین خوراکی مفید برای پیشگیری از عوارض آلودگی هوا باشد. مرکبات، کیوی، سیب، هویج، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، کدو حلوائی، لبو، سبزیجات دارای برگ های سبز پررنگ مثل بروکلی و سبزی خوردن در این میان از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. سالاد میوه و سالاد سبزیجات گزینه خوبی هستند. سبزیجات پخته متنوع و رنگارنگ، به عنوان یک وعده غذایی می تواند مصرف شود
– مصرف روزانه سوپ با سبزیجات تازه یکی از بهترین گزینه ها است. هم تامین کننده بخشی از مایعات مورد نیاز است و هم تامین کننده ویتامین و املاح و آنتی اکسیدان ها
– مصرف قرص های مولتی ویتامین برای کسانی که امکان مصرف فراوان میوه و سبزی تازه ندارند و در روزهای آلوده، پیشنهاد می شود
– مصرف قرص ویتامین دی طبق دستور پزشک

دکتر محمد محمدی

اضافه کردن نظر

ما را دنبال کنید

شما می توانید به راحتی با ما در تماس باشید ، ما نیز از پیدا کردن دوستان جدید بسیار خوشحال میشویم.