دیس اتونومی چیست؟

دیس اتونومی یا نوروپاتی اتونوم (Dysautonomia) یک اختلال در سیستم عصبی خودمختار است که می تواند باعث اختلال در چندین سیستم بدن از جمله سیستم عصبی، قلبی عروقی، گوارشی و اسکلتی عضلانی شود. سیستم عصبی خودمختار عملکردهای “خودکار” بدن مانند ضربان قلب، فشار خون، هضم، تنفس، گشاد شدن مردمک، عملکرد کلیه و دما را کنترل می کند. افراد مبتلا به دیس اتونومی در تنظیم این سیستم ها مشکل دارند که می تواند منجر به سبکی سر، غش، فشار خون ناپایدار، ضربان قلب غیر طبیعی، سوء تغذیه و در موارد شدید مرگ شود. دیس اوتونومی نادر نیست. بر اساس گزارش Dysautonomia International، بیش از ۷۰ میلیون نفر در سراسر جهان با اشکال مختلف دیس اتونومی زندگی می کنند.

انواع دیس اتونومی

به گفته Dysautonomia International، اشکال بسیاری از دیس اتونومی وجود دارد. دو نوع از رایج ترین آنها در زیر خلاصه شده است.

سنکوپ نوروکاردیوژنیک (NCS) شایع ترین شکل دیس اتونومی است که ده ها میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. علامت اصلی غش یا سنکوپ است که از خفیف (غش کردن یک یا دو بار در طول زندگی) تا شدید (غش کردن چندین بار در روز که می‌تواند منجر به افتادن، شکستگی استخوان یا حتی آسیب مغزی شود) است. بیماران مبتلا به NCS شدید ممکن است در کار، مدرسه یا فعالیت های اجتماعی مشکل داشته باشند.

سندرم تاکیکاردی ارتواستاتیک وضعیتی (POTS) اختلالی است که در آن تغییر از وضعیت خوابیده (افقی) به حالت ایستاده باعث افزایش غیرطبیعی ضربان قلب می شود که تاکیکاردی نامیده می شود. علائم اضافی می تواند شامل سبکی سر، غش، درد قفسه سینه، تنگی نفس، ناراحتی دستگاه گوارش، لرزش، عدم تحمل ورزش و حساسیت به دما باشد. تخمین زده می شود که POTS حدود ۱% از تمام نوجوانان را تحت تاثیر قرار می دهد و در زنان حدود ۵ برابر بیشتر از مردان شایع است.

علائم دیس اوتونومی

بیماران مبتلا به دیس اتونومی ممکن است علائم مختلفی را تجربه کنند که اغلب تشخیص را دشوار می کند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خستگی
• گیجی
• مشکلات حافظه
• تمرکز ضعیف
• تاکی کاردی
• سردرد
• مشکلات گوارشی
• ضعف
• درد عضلانی اسکلتی
• اضطراب / افسردگی
• اختلالات خواب
• سرگیجه
• سنکوپ
• عدم تحمل گرما

دیس اتونومی چگونه تشخیص داده می شود؟

با توجه به طیف گسترده ای از علائم، بیماران مبتلا به دیس اتونومی اغلب قبل از دریافت تشخیص قطعی به چندین متخصص مراجعه می کنند. تشخیص اشتباه اختلالات روانی برای بیماران دیس اتونومی رایج است. بیماران اغلب از خستگی شدید، حالت تهوع، درد در شانه‌ها، پشت و پاها و گزگز دست‌ها و پاها شکایت می‌کنند، زیرا بدن تلاش می‌کند کمبود خون اکسیژن‌دار را جبران کند و جریان خون را به عضلات و اندام‌های غیرحیاتی قطع می‌کند.

تست تیلت میز استاندارد طلایی برای تشخیص این اختلال در نظر گرفته می شود. بیمار روی تخت صاف می خوابد و او را به تخت می‌بندند، سپس تخت را تا حدود ۷۰ درجه به صورت عمودی بالا می آورند. اگر بیمار علائم مرتبط با افت فشار خون مانند غش یا آریتمی قلبی را تجربه کند، آزمایش ۳۰ دقیقه ای مثبت تلقی می شود.

دیس اتونومی چگونه درمان می شود؟

در حال حاضر هیچ درمانی برای دیس اتونومی وجود ندارد، علائم را می توان از طریق توانبخشی مدیریت کرد.

بر اساس علائم، پزشک ممکن است به شما توصیه کند:

• نمک را به رژیم غذایی خود اضافه کنید، که می تواند به کنترل فشار خون شما کمک کند.
• آب بیشتری بنوشید تا حجم خون خود را بالا نگه دارید.
• از داروهایی مانند فلودروکورتیزون و میدودرین برای افزایش فشار خون خود استفاده کنید.

هنگام خواب سر تخت خود را ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر بالاتر از بدن خود بیاورید.

مجله علمی-ترویجی سرای سلامت©۲۰۱۷