اترواسکلروز (تصلب شرايين) چیست؟

اترواسکلروز یا همان تصلب شرایین دشمن سلامتی و بسیار شایع است .اترواسکلروز می تواند منجر به بروز سکته قلبی شود .اما خبر خوب این است که می توان خود را در برابر ان محافظت کنید .

اترواسکلروز زمانی شروع می شود که دیواره داخلی سرخرگها در اثر مصرف سیگار،رژیم غذایی غنی از چربی  و  مقادیر بالای مواد قندی و فشار خون بالا اسیب ببیند و به دنبال  این اسیب در جدار، پلاک اترولسکلروز ایجاد می شود.  در صورت پارگی پلاک ،سلولهای خونی به نام پلاکت به محل اسیب متصل می شوند و ایجاد لخته خون می کنند که خود موجب تنگی بیشتر مجرای سرخرگ می شود .

تعریف اترواسکلروز

 جدار داخلی عروق در افراد سالم ، صاف هستند که موجب می شود که جریان خون به راحتی برقرار شود .اما ایجاد رسوب در جدار عروق منجر به تشکیل پلاک می شود که می توانند جریان خون را کند کنند .سرخرگها عروق خونی هستند که خون غنی از اکسیژن را  در بدن حمل می کنند. اترواسکلروز  در سرخرگها  با سایز متوسط و بزرگ رخ می دهد . پلاک اترواسکلروز از کلسترول ,کلسیم و سایر ترکیبات تشکیل شده است که با گذشت زمان سخت تر می شود و موجب تنگ شدن مجرای سرخرگ می گردد.

راهکارهای زیر می توانند به پیشگیری از اترواسکلروز و بهبود سلامت شما کمک کنند و حتی در صورت وجود اترواسکلروز از بدتر شدن ان جلوگیری کنند.

 علت اصلی اترواسکلروز مشخص نیست اما مطالعات نشان داده اند که اترواسکلروز یک بیماری چند عاملی  و با سیر کند است که شروع ان از دوران کودکی می باشد و به موازات افزایش سن سرعت پیشرفت بیشتری پیدا می کند

اترواسکلروز زمانی شروع می شود که دیواره داخلی سرخرگها در اثر مصرف سیگار,رژیم غذایی غنی از چربی  و  مقادیر بالای مواد قندی و فشار خون بالا اسیب ببیند و به دنبال  این اسیب در جدار، پلاک اترولسکلروز ایجاد می شود..اثرات ناشی از این پلاک می تواند تنگ کردن مجرای سرخرگ و حتی پارگی پلاک باشد . در صورت پارگی پلاک سلولهای خونی به نام پلاکت به محل اسیب متصل می شوند و ایجاد لخته خون می کنند که خود موجب تنگی بیشتر مجرای سرخرگ می شود .

 علایم و نشانه ای اترواسکلروز

اترواسکلروزمعمولا  تا مرحله ای که موجب تنگی شدید در  سرخرگها نشده است بدون علامت است و بسیاری از بیماران از وجود ان بی اطلاع هستند؛ تا اینکه دچار یک اورژانس پزشکی مثل حمله قلبی یا سکته مغزی شوند .

بعضی از بیماران نیز ممکن است علامتدار باشند که البته علایم بسته به محل سرخرگهای درگیر متفاوت است . بسته به اینکه عروق کرونر (عروق خون رسان به قلب )عروق محیطی یا سرخرگهای کلیوی در گیر شوند علایم مرتبط با هر بخش ایجاد خواهد شد .

مثلا اگر عروق کرونر (خون رسان به قلب )درگیر شوند ، ممکن است علایم   به صورت  احساس درد سینه  در هنگام فعالیت  بروز کنند . این درد می تواند در ناحیه فک پایین،شانه ها،  بازوان، پشت و سینه باشد . در صورت در گیری در  عروق محیطی ممکن است درد در ساق پا به هنگام راه رفتن رخ دهد که با ایستادن بهبود می یابد .

چگونه می توان از بروز اترواسکلروز پیشگیری کرد؟

با پیشگیری از عوامل خطر ایجاد اترواسکلروز و ترک عادت ناسالم می توان از بروز و یا پیشرفت  رسوب پلاک در جدار عروق و تصلب شرایین  جلوگیری کرد.

سیگار کشیدن

سیگار با مکانیسم اسیب به دیواره سرخرگها می تواند موجب ایجاد اترواسکلروز شود . سیگار کشیدن در صورت همراهی با سایر عوامل خطر مثل فشار خون بالا و دیابت مضرات بیشتری دارد . از همین امروز سیگار کشیدن را ترک کنید و در صورتی که نیاز به کمک برای برای ترک سیگار دارید می توانید با پزشک خود مشورت کنید .همچنین از حضور در محلهایی که در ا ن سیگار می کشند خودداری نمایید  زیرا طبق تحقیقات انجام شده دود حاصل از سیگار کشیدن دیگران نیز می تواند موجب ایجاد اترواسکلروز شود .

رژیم غذایی

رژیم غذایی غنی از چربی و کلسترول می تواند با افزایش سطح کلسترول خون ، احتمال  بروز پلاک اترواسکلروز در دیواره رگ را افزایش دهد.مطلابق توصیه انجمن قلب امریکا مقدار گوشت و تخم مرغ و فراورده های لبنی پر چرب در رژیم غذایی باید کاهش یابد و از مصرف مقادیر بالای نمک و شکر باید پرهیز شود .در خصوص مصرف غذاهای فراوری شده نیز باید دقت کرد چون این ترکیبات معمولادارای مقادیر بالای چربی و نمک هستند .در عوض استفاده از میوه ، سبزیجات ، ماهی و غلات توصیه می شود . استفاده از چربی غیر اشباع به جای چربی اشباع شده  نیز مؤثر می باشد.

ورزش

ورزش هوازی اگر به صورت منظم انجام شوند از راه کاهش میزان فشار خون و کلسترول  و کنترل وزن مانع ایجاد اترواسکلروز می شود .به خاطر داشته باشید که هیچگاه برای شروع ورزش دیر نیست .راه رفتن سریع ، شنا کردن و دوچرخه سواری انتخابهای خوبی هستند .می توان با گرم کردن بدن با  شدت کم شروع و تا حداقل ۳۰ دقیقه ورزش را به مدت ۵ روز در هفته ادامه داد .البته باید در مورد میزان دقیق ورزش و نوع ان با پزشک مشورت کنید .

فشار خون

فشارخون باید کنترل شود.فشار خون بالا با اسیب به جدا ر سرخرگها می تواند موجب تشدید اترواسکلروز شود .

دیابت

باید توجه داشته باشید که روند  اترواسکلروز در افراد دیابتی  سریعتر رخ می دهد و البته کنترل مناسب قند خون می تواند در کند کردن این پروسه مؤثر باشد .

چگونه در صورت ابتلا به اترواسکلروز از وجود ان مطلع می شویم ؟

با توجه به اینکه علایم فقط بعد از ایجاد عوارض اترواسکلروز ایجاد می شوند بنابر این نباید منتظر بروز علایم باشید . قبل از بروز علایم ، سبک زندگی خود را با در نظر گرفتن موارد ذکر شده اصلاح کنید .

منابع:

 گاید لاین اصلاح سبک زندگی انجمن قلب امریکا ۲۰۱۳

کتاب براون والد ۲۰۱۵

مجله علمی-ترویجی سرای سلامت©۲۰۱۷

استفاده از مطالب این سایت تنها با ذکر منبع مجاز است