آن چه در مورد استفاده از انسولین باید بدانیم

آن چه در مورد استفاده از انسولین باید بدانیم

انسولین به عنوان دارویی جهت درمان دیابت استفاده می شود. همانطور که می دانید، دیابت بیماری ای است که باعث اختلال در استفاده ی بدن از گلوکوز یا همان قند می شود و موجب می شود که قند، در خون تجمع یابد. تزریق انسولین می تواند سطح قند خون را کاهش دهد.

در این متن به تعدادی از سوالات رایج در مورد استفاده از انسولین پاسخ داده خواهد شد.

آیا انسولین انواع مختلفی دارد؟

بله، و همه ی انواع انسولین نیز می تواند قند خون را کنترل کند. اما انواعی از انسولین شروع اثر سریع تری دارند و انواع دیگر، دیرتر شروع به اثر می کنند.

بعضی از افراد از هر دو نوع انسولین استفاده می کنند که در این صورت مقداری از انسولین در تمام طول شبانه روز در خون وجود دارد.

در روز چندین بار باید از انسولین استفاده کرد؟

مقدار استفاده از انسولین بستگی به برنامه ی درمانی شما دارد که توسط پزشک شما مشخص شده است، این برنامه ی درمانی باید شامل موارد زیر باشد:

• چه زمانی از انسولین استفاده کنید
• از چه نوعی از انسولین استفاده کنید
• چه مقدار از انسولین را استفاده کنید

بعضی از بیماران از مقدار مشخصی از انسولین یک یا دو بار در روز و در یک زمان مشخص استفاده می کنند. اما خیلی از افراد دیگر در طول روز سه بار یا بیشتر از انسولین استفاده می کنند(به طور معمول قبل از هر وعده ی غذا).

استفاده ی سه بار یا بیشتر از انسولین در طول روز می تواند باعث کنترل بهتری روی قند خون بیمار شود.

در هر بار تزریق باید از چه مقدار انسولین استفاده شود؟

گاهی اوقات نیاز است که بیماران دوز انسولین مصرفی را خودشان تعیین کنند. در این صورت باید این موارد را مد نظر داشته باشید:

• می خواهید در وعده ی غذایی بعدی چه چیزی بخورید؟
• چه زمانی را می خواهید به ورزش اختصاص دهید؟
• سطح قند خون شما در حال حاضر چقدر است؟

همچنین گاهی ممکن است نیاز باشد دوز انسولین خود را تغییر دهید، در شرایطی مثل:

• عمل جراحی، بیماری، بارداری
• غذا خوردن بیرون از خانه یا در مسافرت
• اضافه وزن یا کاهش وزن

در این مواقع از پزشک خود برای تغییر دوز انسولین مشورت بگیرید.

چگونه باید انسولین را تزریق کرد؟

در ابتدا باید نحوه ی تزریق انسولین را از پزشک یا پرستار خود آموزش ببینید.

برای تزریق انسولین می توانید از قلم انسولین یا از سرنگ و ویال های انسولین استفاده کنید.

استفاده از قلم های انسولین بسیار راحت تر از تزریق انسولین به وسیله ی سرنگ است.

در قلم انسولین یک مخزن از قبل پر شده وجود دارد که به سوزن متصل است و در انتهای قلم یک دکمه وجود دارد که با چرخاندن آن می توانید تعداد واحد انسولین مورد نیاز خود را مشخص کنید.

اگر از سرنگ برای تزریق انسولین استفاده می کنید مطمئن شوید سرنگ مورد استفاده تان مناسب تزریق انسولین است، چون استفاده از سرنگ اشتباه ممکن است باعث شود که مقدار زیادی انسولین را تزریق کنید. سرنگ های مخصوص تزریق انسولین،  یک سی سی هستند که گنجایش ۱۰۰ واحد انسولین را دارند، این سرنگ ها درجه بندی شده اند و هر خط کوچک برابر با ۲ واحد انسولین است.

اما چه از قلم انسولین استفاده می کنید و یا چه از سرنگ، باید این موارد را برای تزریق انسولین رعایت کنید:

• منطقه ی مناسبی از بدن را برای تزریق انسولین انتخاب کنید، به یاد داشته باشید که می توانید انسولین را در نقاط مختلفی تزریق کنید.

• قسمتی از پوست خود را بین دو انگشت بگیرید و مانند نیشگون گرفتن پوست را جمع کنید و سوزن را سریع وارد پوست کنید.(دقت کنید که انسولین باید به زیر پوست تزریق شود پس فقط قسمتی از پوست و چربی زیر پوست رابین دو انگشت خود بگیرید).

• پیستون را به طور کامل به پایین فشار دهید و تا ۵ بشمارید.
• پوست را رها کنید و سوزن را ازپوست خارج کنید.
• سوزن و سرنگ را به نحوه ی مناسبی دور بیاندازید.هیچ گاه سوزن را بدون پوشش در زباله های خانگی رها نکنید.

پمپ انسولین چیست؟

پمپ انسولین دستگاه هوشمندی است که انسولین را آهسته به درون بدن ازاد می کند. انسولین از یک لوله ی نازک متصل به پمپ به زیر پوست وارد می شود و این دستگاه در تمام طول شبانه روز تزریق انسولین را انجام می دهد.

انسولین استنشاقی چیست؟

انسولین استنشاقی به صورت پودر تهیه شده است و شبیه اسپری های مورد استفاده در آسم است که اسپری داخل دهان قرار می گیرد و انسولین از راه تنفس وارد ریه ها شده و جذب می شود.

چگونه مطمئن شویم که از مقدار صحیح انسولین استفاده می کنیم؟

برای اطمینان از این که آیا از مقدار کافی انسولین استفاده می کنید یا نه، باید قند خون خود را مرتب در خانه چک کنید، بیشتر پزشکان توصیه میکنند که، افرادی که از انسولین استفاده می کنند حداقل ۴ نوبت در روز قند خون خود را چک کنند.

چرا نیاز است که قند خون خود را مرتب چک کنیم؟

چک کردن سطح قند خون بسیار مهم است زیرا می توان به این وسیله متوجه سطح قند خون های خیلی پایین و یا خیلی بالا شد و از خطرات احتمالی بعدی جلوگیری کرد.

اگر انسولین را به مقدار زیادی تزریق کنید دچار افت قند خون می شوید و اگر از مقدار کافی انسولین استفاده نکنید سطح قند خون شما بالاتر از مقدار نرمال خواهد بود و این افت قند و یا بالا بودن سطح قند خون می تواند باعث مشکلات جدی شود .

در صورتی که قند خون شما در محدوده ی نرمال نیست حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

همچنین دانستن سطح قند خون به شما در تنظیم دوز انسولین بعدی کمک می کند.

یکی از اهداف درمان دیابت نگه داشتن سطح قند خون در محدوده ی نرمال است، که می تواند از مشکلات جدی در آینده جلوگیری کند. پس با چک منظم قند خون، می توانید از اثر بخش بودن درمان خود نیز مطمئن شوید.

چگونه باید سطح قند خون را در خانه اندازه گیری کرد ؟

شما می توانید از دستگاه های چک قند خون(گلوکومتر) در منزل استفاده کنید، بهتر است برای آموزش اولیه از پزشک یا پرستار خود کمک بگیرید.

اغلب دستگاه های چک قند خون کارکرد مشابهی دارند، به این صورت که لازم است از محلی مثل نوک انگشت و یا نقاط دیگری از بدن یک قطره خون تهیه کنید و قطره ی خون را روی یک نوار ریخته و داخل دستگاه قرار دهید و بعد از چند ثانیه دستگاه قند خون شما را نمایش می دهد.

بعضی افراد نیز از دستگاه هایی استفاده می کنند که در تمام طول روز قند خون را اندازه می گیرد، به این صورت که حسگر دستگاه زیر پوست قرار می گیرد و قند خون اندازه گیری شده را به دستگاه کوچکی که همراه فرد است می فرستد. افرادی که از این روش استفاده می کنند نیز نیاز دارند که در طول روز چندین مرتبه از روش قبلی قند خون خود را چک کنند تا از کارکرد صحیح دستگاه مطمئن شوند.

استاد ناظر:

دکتر سعید ناطقی

مجله علمی-ترویجی سرای سلامت©۲۰۱۷