آیا مصرف تریاک برای کنترل قند خون و جلوگیری از بیماری قلبی-عروقی مفید است؟

مصرف تریاک برای کنترل قند خون و بیماری قلبی-عروقی

شاید به عنوان یک ایرانی کلمه تریاک به کرات به گوشتان خورده باشد و به عنوان مردم کشوری که در همسایگی بزرگترین تولیدکنندگان  این ماده در جهان قرار دارد در پیرامونتان کم نباشند افرادی که از این ماده استفاده می کنند. در حقیقت  تریاک  یک ماده جامد قهوه ای رنگ است که از خشکاندن عصاره شیری رنگ حاصل از شکاف دادن کاسبرگ گیاه خشخاش بدست می آید.

تحقیقات نشان می دهد که بعد از مصرف تنباکو، تریاک بیشترین ماده ای است که در ایران مورد سوء مصرف قرار می گیرد. هرچند تریاک عمدتا برای لذت و تفریح مورد سوء مصرف قرار می گیرد، عده ای از مصرف کنندگان این ماده دلایل منطقی و قابل تاملی را برای مصرف آن ذکر می کنند. در حقیقت از دیرباز تا کنون در میان مردمان مشرق زمین و به ویژه ایران باوری در میان عامه مردم و حتی گاهی در میان پرسنل بهداشتی و پزشکان وجود داشته  که مصرف تریاک می تواند به کاهش قند و چربی خون کمک کرده و از ابتلا به بیماری قلبی جلوگیری نماید.

حتی عده زیادی از بیماران مبتلا به دیابت شیرین (مرض قند) ذکر می کنند که بعد از تشخیص ابتلا به دیابت و بنابه توصیه اقوام و آشنایان و برای کمک به کنترل بهتر قند خونشان به مصرف تریاک روی آورده اند. اما علیرغم تمام این باورهای نسبتا شایع آیا واقعا تریاک می تواند چنین اثرات سودمندی را در سلامتی و جلوگیری از بیماری قلبی ایفا کند؟ در این مقاله پاسخ این سوال را بر اساس یافته های مطالعات و تحقیقات علمی دانشمندان حوزه پزشکی به شما خواهیم داد.

تاثیر تریاک بر کنترل قند خون بیماران مبتلا به دیابت شیرین

دیابت شیرین یا مرض قند بیماری ای است که در آن تولید هورمون انسولین که مسوول ورود گلوگز به سلول های بدن و کاهش قند خون است کاهش یافته یا نسبت به اثرات آن مقاومت ایجاد می شود. در نتیجه این بیماران دچار افزایش شدید قند خون به دنبال مصرف موادغذایی شده و این قند خون بالا می تواند به مرور زمان به عروق چشم، عروق کرونر قلب و عروق کلیه آسیب زده و سبب خونریزی چشم و کاهش بینایی، ایجاد تنگی در عروق کرونر قلب و سکته قلبی، و نارسایی کلیه شود. آمارها نشان می دهد که در جهان هر ۵ ثانیه یک بیمار دیابتی تشخیص داده می شود و هر ۱۰ ثانیه یک بیمار دیابتی جان خود را بر اثر عوارض دیابت از دست می دهد.

تحقیقات نشان داده که کاهش قند خون بیماران مبتلا به دیابت به طور چشمگیری می تواند از وقوع خونریزی چشمی و کاهش بینایی، نارسایی کلیه و سکته قلبی در این افراد بکاهد. در حال حاضر داروهای متنوع و بسیار موثری برای کنترل قندخون افراد مبتلا به دیابت وجود دارد که توسط پزشکان تجویز می شوند. اما همانگونه که پیشتر گفته شد این باور به طور شایعی در میان عامه مردم ایران وجود دارد که مصرف تریاک در افراد مبتلا به مرض قند می تواند به کنترل بهتر قند خونشان کمک کند. مطالعه ای که در یکی از استان های ایران در میان افراد مبتلا به دیابت انجام شده نشان داده که بیش از ۷۰٪ این افراد معتقدند که مصرف تریاک می تواند به کنترل قند خونشان کمک کند. لذا دانشمندان و پژوهشگران علوم پزشکی به این فکر افتاده اند که صحت و سقم این ادعا را با مطالعات دقیق علمی ارزیابی کنند.

تحقیقات دانشمندان نشان می دهند که در دیابتی هایی که تریاک مصرف می کنند، نسبت به افرادی که تریاک مصرف نمی کنند، وضعیت کنترل قند خون در ۳ ماه اخیر که بر اساس اندازه گیری ماده ای به نام HbA1c در خون ارزیابی می شود یا تفاوتی نداشته یا حتی بدتر بوده است و در کل هیچ شواهدی به نفع سودمندی مصرف تریاک در کنترل بهتر قند خون افراد دیابتی در بیش از ۱۰ پژوهشی که تا کنون به انجام رسیده است وجود نداشته است. در تحقیقاتی که در اروپا و بر روی دیگر انواع مواد مخدر مانند هرویین انجام شده نیز نشان داده شده است که مواد مخدر نه تنها سبب کاهش قند خون نمی شوند بلکه می توانند زمینه ساز ابتلا به دیابت شیرین در افراد سالم نیز باشند.

تاثیر تریاک بر تنگی عروق کرونر قلب و سکته قلبی

تنگی عروق کرونر قلب و سکته قلبی مهمترین و شایعترین دلیل مرگ انسانها در سرتاسر جهان هستند. بر اساس تحقیقات سازمان بهداشت جهانی تا سال ۲۰۲۰ بیشترین میزان بیماری عروق کرونر قلب در جهان در مردمان منطقه خاورمیانه اتفاق خواهد افتاد. دلیل اصلی این اتفاق تغییراتی است که در سبک زندگی مردم به صورت کاهش قابل توجه در فعالیت بدنی و تغییر عادات غذایی به سمت غذاهای چرب و ناسالم غربی اتفاق افتاده است. مطالعات بسیاری در جهان و از جمله در ایران نشان داده اند که داشتن دیابت، چربی خون بالا، فشارخون بالا و مصرف سیگار احتمال ابتلا به تنگی عروق کرونر قلب و سکته قلبی را افزایش می دهند.

تا کنون بیش از ۱۶ تحقیق بزرگ به دنبال پاسخ این سوال که آیا مصرف تریاک می تواند از ابتلا به تنگی عروق کرونر و سکته مغزی جلوگیری کند یا همانند سیگار سبب افزایش خطر ابتلا به این بیماری ها می شود گشته اند. نتایج تحقیقات دانشمندان نشان می دهد که مصرف تریاک نه تنها از ابتلا به بیماری قلبی جلوگیری می کند بلکه به شدت سبب افزایش خطر ابتلا به تنگی عروق قلب شده و هرچه فرد در طول زندگی به میزان بیشتری تریاک مصرف کرده باشد تنگی رگ های قلب شدیدتر و خطرناکتر خواهد بود.

یکی از پژوهش هایی که در ایران انجام شده نشان داده است که مهمترین دلیل ابتلا به بیماری تنگی عروق کرونر در مردان جوان زیر ۴۵ ساله ایرانی مصرف تریاک می باشد. در تحقیق بزرگی که روی بیش از ۵۰۰۰۰ نفر ایرانی انجام شده است نشان داده شده که افرادی که تریاک مصرف می کردند بیشتر از افرادی که تریاک مصرف نمی کردند به بیماری قلبی مبتلا می شدند و مرگ و میر بیشتری نیز داشتند و هرچه میزان مصرف تریاک فرد در طول عمرش بالاتر بود خطر بیماری قلبی و مرگ نیز بیشتر می شد.

نتیجه گیری

بر خلاف باور سنتی در میان عامه مردم در خصوص نقش مفید تریاک در کاهش قند خون افراد دیابتی و جلوگیری از ابتلا به بیماری قلبی، تحقیقات گسترده دانشمندان علوم پزشکی نشان می دهد که تریاک نه تنها نقش مثبتی در این خصوص ایفا نمی کند بلکه باعث بدتر شدن کنترل قند خون افراد دیابتی شده و خطر ابتلا به تنگی عروق کرونر قلب و سکته قلبی و مرگ را نیز به طور قابل توجهی افزایش می دهد. لذا باید غلط بودن این باور سنتی به اطلاع آحاد مردم رسانده شود و مردم در انتقال این پیام و اطلاع رسانی به همدیگر مشارکت جدی داشته باشند.

منبع

(۱)        Masoudkabir F, Sarrafzadegan N, Eisenberg MJ. 2013. Effects of opium consumption on cardiometabolic diseases. Nature reviews. Cardiology 10:733-40

مجله علمی-ترویجی سرای سلامت©۲۰۱۷

استفاده از مطالب این سایت تنها با ذکر منبع مجاز است