توصیه به نمک پتاسیمی در دستورالعمل ۲۰۲۵ پیشگیری و کنترل فشارخون/ راهنمای علمی

آیا تا به‌ حال درباره نمک‌های رژیمی شنیده‌اید؟ نمک‌هایی که در آن‌ها بخشی از سدیم با عنصر مفید پتاسیم جایگزین شده است. این نوع نمک کاملاً متفاوت از نمک دریاست. نمک دریا، اگر فاقد استانداردهای لازم یعنی حذف فلزات سنگین و افزودن ید باشد، می‌تواند برای سلامت خطرناک باشد. در مقابل، نمک‌های رژیمی با فرمولاسیون علمی می‌توانند گزینه‌ای سالم‌تر برای افراد در معرض فشار خون بالا باشند. در ادامه با نمک پتاسیمی و نقش آن در سلامت بیشتر آشنا می‌شویم.

دستورالعمل جدید ۲۰۲۵ برای کنترل فشار خون

دستورالعمل پیشگیری، تشخیص و درمان فشار خون بالا که اخیراً (۱۴ آگوست ۲۰۲۵) توسط انجمن قلب آمریکا منتشر شده شامل نکات جدیدی است. در این سند معتبر علمی، در بخش کنترل فشار خون با استفاده از اصلاح سبک زندگی، مانند نسخه‌های قبلی، توصیه به کنترل وزن، مصرف کمتر سدیم خوراکی، رعایت رژیم‌های غذایی سالم مثل DASH، پرهیز از مصرف الکل، فعالیت فیزیکی بیشتر و کنترل استرس شده است. البته این توصیه‌ها جایگزین دارودرمانی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون نیست.

نمک پتاسیمی؛ توصیه جدید برای پیشگیری از فشار خون

نکته جدید در این دستورالعمل، توصیه به استفاده خوراکی از نمک‌های پتاسیمی است. نمک معمول خوراکی، ترکیبی از کلرید سدیم است. در ایران و ۱۲۳ کشور دیگر، کارخانه‌های تولید نمک موظفند برای دریافت مجوز بهداشتی، ید به محصول خود اضافه کنند. مصرف زیاد سدیم باعث جذب آب بیشتر در بدن، سختی دیواره رگ‌ها و در نتیجه افزایش فشار خون می‌شود. در مقابل، پتاسیم اثر محافظتی در پیشگیری از فشار خون بالا دارد. به همین دلیل، مصرف خوراکی‌های غنی از پتاسیم مانند موز، مرکبات و اسفناج توصیه می‌شود.

چرا کاهش مصرف نمک معمول دشوار است؟

نمک معمول (سدیم) باعث تقویت طعم‌های دلپذیر، کاهش طعم تلخی و همچنین کاهش فساد مواد غذایی می‌شود. به همین دلیل، استفاده زیاد از نمک در پخت‌وپز خانگی، رستوران‌ها و صنایع غذایی رایج و محبوب است. این عادت غذایی ریشه‌دار، کاهش مصرف نمک معمولی را دشوار کرده است. یک راهکار ساده و نسبتاً مؤثر برای کاهش مصرف نمک، استفاده از ادویه‌جات و آب مرکبات بدون نمک برای طعم‌دهی به غذاست.

نکات مهم پزشکی در مصرف نمک پتاسیمی

هدف از تولید نمک‌های رژیمی، جایگزینی بخشی از کلرید سدیم با سایر ترکیبات، به‌ویژه پتاسیم است. در دستورالعمل علمی ۲۰۲۵، تنها به نمک‌هایی توصیه شده که حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد سدیم آن‌ها با پتاسیم جایگزین شده است. نمک‌هایی با درصد پتاسیم بالاتر معمولاً طعمی ناخوشایند و فلزی دارند و ممکن است مورد پسند مصرف‌کنندگان نباشند. پزشکان در کنار توصیه به مصرف نمک پتاسیمی، نگرانی‌هایی درباره عملکرد کلیه در دفع پتاسیم دارند. در این دستورالعمل، مصرف نمک رژیمی نه‌ تنها برای مبتلایان به پرفشاری خون بلکه برای همه افراد توصیه شده است. اما افراد دارای نارسایی مزمن کلیوی یا کسانی که داروهای افزایش‌دهنده پتاسیم مصرف می‌کنند، باید با احتیاط بیشتر و حتماً تحت نظر پزشک از این نوع نمک استفاده کنند.

اگر سابقه خانوادگی فشار خون بالا دارید یا نگران ابتلا به این بیماری مزمن هستید، مصرف نمک رژیمی پتاسیمی را پس از اطمینان از سلامت کلیه‌های خود آغاز کنید. البته توجه داشته باشید که مصرف این نوع نمک نیز باید در حداقل میزان ممکن باشد. استفاده از ادویه‌جات و آب مرکبات بدون نمک می‌تواند به خوش‌طعم شدن غذا بدون آسیب به سلامت کمک کند.

مجله علمی-ترویجی سرای سلامت©۲۰۱۷