افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی با مصرف ترکیبی داروهای مهارکننده تستوسترون

داروهای مهار کننده تستوسترون باعث افزایش میزان بقا در مبتلایان به سرطان پروستات می‌گردد، اما باید در کنترل عوارض جانبی مربوطه توجه بیشتری داشته باشیم.

درمان سرطان می‌تواند مشکلاتی از قبیل توازن داروها را به دنبال داشته باشد که در مورد داروهای مهارکننده تستوسترون که در درمان سرطان پروستات استفاده می‌شوند، نیز صدق می‌کند. این داروها به دو روش متفاوت عمل می کنند. تستوسترون، باعث رشد سرطان پروستات در بدن میگردد، در نتیجه در نوعی از درمان، تولید تستوسترون در بدن را متوقف می کنند که به این روش درمانی، درمان های محرومیت از آندروژن(Androgen deprivation therapies) یا به اختصار ADT گفته می شود. نوع جدیدی از داروها به نام مهارکننده های پیام رسانی به گیرنده های آندروژن ( androgen-receptor signaling inhibitors ) یا به اختصار ARSI مانع از اتصال هورمون به گیرنده سلولی اش شده و از این طریق مانع تاثیر تستوسترون میشود.

روش اول یعنی ADT، می تواند مانع از رشد سرطان پروستات شده و یا آن را کنترل کند و شواهد بسیاری نشان می‌دهد که افزودن ARSI در مراحلی که بیماری در مراحل پیشرفته است، باعث افزایش میزان بقای بیماران می‌شود. به این روش درمانی ترکیبی، درمانADT  تشدید شده می گویند. در حال حاضر، محققان در حال بررسی تاثیر درمان ADT تشدید شده در مردان مبتلا به مراحل اولیه سرطان پروستات هستند.

با این حال، تمام داروهای مهار کننده‌ی تستوسترون، دارای عوارض جانبی چالش برانگیزی نیز هستند، که از جمله آنها می توان به تغییرات متابولیک که می تواند سلامت قلب و عروق را به خطر بیندازد اشاره نمود. در ماه ژوئن، محققان بریتانیایی گزارش دادند که با تجویز همزمان ADT و  ARSI(روش ADT تشدید شده)، ریسک ابتلا به بیماری های قلبی عروقی افزایش می‌یابد.

محققان هم چنین به این نتیجه رسیده اند که بیمارانی که از این روش درمانی ترکیبی استفاده می کنند، باید ابتدا مشاوره های لازم درباره عوارض و خطرات احتمالی آن دریافت کنند و قبل و بعد از درمان هم از نظر علائم و نشانه های بیماری قلبی عروقی بررسی شوند.

اهداف و نتایج مطالعه

این یافته ها حاصل مرور سیستماتیک ۲۴ کارآزمایی بالینی است که تاثیرات درمان ADT و ARSI را بر روی سرطان پروستات ارزیابی کردند.

این کارآزمایی‌ها که بین سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۲۴ منتشر شد، در مجموع ۲۲۱۶۶ مرد ۶۳ تا ۷۷ ساله را مورد بررسی قرار دادند. تشخیص‌های آنها در طیف سرطان پروستات، از سرطان غیر متاستاتیک با ویژگی‌های تهاجمی، تا سرطان متاستاتیک پروستات که دیگر به خودی خود به ADT پاسخ نمی‌داد، متغیر بود. هدف از بررسی سیستماتیک، مقایسه تاثیر درمان ADT و ADT تشدید شده، با تمرکز بر وقایع قلبی، از جمله فشار خون، آریتمی قلبی (ضربان غیرطبیعی قلب)، لخته شدن خون، یا – در بدترین حالت – حمله قلبی یا سکته مغزی بود.

نتایج نشان داد که افزودن ARSI به ADT تقریباً منجر به دو برابر شدن خطر وقایع قلبی، در تمام انواع سرطان پروستات می‌گردد. این خطرات در موارد شدید، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند، که احتمال آن چیزی بین ۷٫۸٪ و ۱۵٫۶٪ است. قابل ذکر است، دادن دو داروی ARSI به نامهای  آبیراترون استات و انزالوتامید – منجر به افزایش تقریبی چهار برابری در ریسک قلبی شد. شواهد رو به رشد نشان می دهد که ترکیب آبیراترون استات و انزالوتامید بدون بهبود بقای سرطان پروستات، عوارض جانبی را افزایش می‌دهد. امروزه استفاده از این ترکیب به طور گسترده توسط گروه های متخصص در سراسر جهان منع شده است.

نویسندگان مقاله تاکید می‌کنند که درمان ADT تشدید شده برای مردان دارای سابقه ابتلا به بیماری‌های قلبی، خطرناک‌تر از مردان سالم‌تر است. هم چنین، در حال حاضر، بیماری های قلبی عروقی دومین علت مرگ در  مردان مبتلا به سرطان پروستات به شمار می رود. بنابراین، توصیه می شود که بیمارانی که کاندید درمان ADT تشدید شده یا ADT به تنهایی هستند، ابتدا از نظر وجود آترواسکلروز و پلاک های چربی در عروق کرونری ارزیابی شوند. خوشبختانه، موارد خطر قلبی عروقی با روش های ساده ای مثل کاهش فشار خون، داشتن یک رژیم غذایی سالم، ورزش و در برخی موارد استفاده از یک داروی کاهش دهنده کلسترول به نام استاتین قابل درمان هستند.

ناظر: دکتر پریسا فیروزبخش

مجله علمی-ترویجی سرای سلامت©۲۰۱۷