شاخص توده بدنی (BMI)

BMI چیست؟

BMI یک فرد برابر نسبت وزن وی به مجذور قد اوست. BMI مستقیما میزان چربی بدن را اندازه گیری نمی کند، اما تحقیقات نشان داده است که به طور متوسط BMI با میزان چربی بدن که از روش های دقیق تر بدست می آیند، مرتبط است. از این گذشته ارتباط مقدار BMI با پیدایش بیماری های متابولیک مختلف و پیامد آن ها مشابه ارتباط روش های دقیق تر می باشد. به طور کلی BMI یک روش آسان و ارزان جهت بررسی وضعیت افراد از نظر وزن آن ها می باشد.

 کاربرد BMI

BMI بالا می تواند نشان دهنده ی چربی بالای بدن باشد و از آنجایی که این روش بسیار ساده و ارزان است می تواند در بین افراد جامعه و پزشکان به عنوان یک روش غربالگری استفاده شود؛ اما روش تشخیصی نیست و برای تشخیص این که آیا سلامتی در معرض تهدید هست یا نه نیاز به ارزیابی های ثانویه وجود دارد. این ارزیابی ها شامل : بررسی رژیم غذایی، فعالیت بدنی، سابقه ی خانوادگی و سایر روش ها می باشد.

 محاسبه ی BMI

نحوه ی محاسبه ی BMI به صورت زیر است:

قد باید بر اساس متر باشد. قد به سانتی متر را باید تقسیم بر ۱۰۰ کنید تا قد بر حسب متر به دست آید.

تفسیر عدد BMI در بزرگسالان

برای افراد بالای ۲۰ سال، BMI بر اساس دسته بندی وزن استاندارد تفسیر می شود. این دسته بندی در مردان و زنان با فرم های مختلف بدن یکسان است و به صورت زیر است:

تفسیر عدد BMI در اطفال و نوجوانان

از آنجایی که مقدار چربی بدن در اطفال و نوجوانان براساس سن تغییر می کند و در دختر ها و پسر ها یکسان نیست، برای کودکان و نوجوانان مقدار BMI باید براساس سن وجنس اختصاصی شود و سپس به تفسیر آن پرداخت. با در نظر گرفتن این تفاوت ها نمودار “ BMI برای سن رشد” به صورت صدک دسته بندی شده است. چاقی در این بازه ی سنی بصورت BMI بالا تر از صدک ۹۵ در بچه های هم سن و هم جنس تعریف می شود.

ارتباط BMI بالا با بیماری های متابولیک

ارتباط بین BMI و چربی بدن بسیار قوی است ولی حتی اگر دو نفر BMI برابری داشته باشند ممکن است میزان چربی بدنشان متفاوت باشد. به طور کلی در BMI های برابر:

• افراد سیاه پوست چربی کمتر از سفید پوستان و سفید پوستان چربی کمتری از آسیایی ها دارند.
• افراد مسن به طور میانگین چربی بیشتری از جوانان دارند.
• ورزشکاران چربی کمتری از افراد عادی دارند.

مقدار BMI ممکن است ناشی از چربی یا عضله و استخوان باشد و فرد آموزش دیده باید ارزیابی های مناسبی برای وضعیت سلامتی و خطر در یک فرد انجام دهد.

افراد چاق در معرض بیماری ها و مشکلات زیادی هستند از جمله:

• مرگ زودرس
• فشار خون بالا
• LDL بالا، HDL پایین و تری گلیسیرید بالا
• دیابت تیپ ۲
• بیماری های عروق کرونر قلب
• سکته
• بیماری های کیسه صفرا
• التهاب و درد های استخوانی و مفاصل (آرتروز)
• آپنه ی خواب و مشکلات تنفسی
• التهاب مزمن
• برخی سرطان ها مثل رحم، پستان، روده ی بزرگ، کلیه، کیسه صفرا و کبد
• کیفیت پایین زندگی
• بیماری های روانی مثل افسردگی و اضطراب و …
• درد بدن و سختی انجام کار های روزمره
• 

استاد ناظر:

دکتر واشقانی فراهانی

مجله علمی-ترویجی سرای سلامت©۲۰۱۷